Özellikle sıcak yaz aylarında akşama doğru kalınlaşan bacaklar, tartıda ani artışlar ve sürekli şişkinlik hissi can sıkıcı olabiliyor. Vücuttaki sıvı dengesinin bozulmasından kaynaklanan bu durum ödem olarak biliniyor. “Ödem sorununun çözülebilmesi için altta yatan sorun bulunmalıdır.” Diyen Avrasya Hastanesi Genel Cerrahi diyetisyeni Dyt. Gizem Çelik “Hormonel sebeplerden kaynaklanan ödem besinlerle çözülemeyeceği gibi, yanlış beslenmeden kaynaklanan ödem de doğru bir beslenme düzeni olmadan çözülemez.” Diyor ve sorunun kaynağını bulmak için uzmana başvurulması gerektiğini belirtiyor.
Ödem, sıvıların hücre içi ve hücre dışındaki boşlukta dengesiz bir şekilde yer değiştirmesidir. Ciddi ödemler hastalıklardan kaynaklansa da hafif ödemler genelde yaşam tarzına ve hava kirliliği, mevsim değişiklikleri gibi çevresel koşullardan kaynaklanır.
ÖDEM NEDEN OLUŞUR?
Altta yatan bir hastalık olmayan ödem şunlardan kaynaklanabilir;
- Yetersiz su tüketimi
- Uzun süre ayakta kalma, oturma veya yatma
- Uykusuzluk
- Adet dönemindeki hormonel değişimler
- Stres
- Fazla miktarda tuz ve karbonhidrat tüketimi
- Yetersiz mineral alımı
- Dengesiz beslenme
- Sıcak havalar
- Hava kirliliği, toksinlere maruziyet
ÖDEM NASIL ANLAŞILIR?
- Eller yumruk yapıldığında gerginlik hissi
- Ayak bileklerinde boğum ve çorap izi
- Alt bacağın ön ve en sert yeri olan kaval kemiği bölgesine elle bastırılıp bırakıldığında çukurlaşma olması
- El, kol, yüz, bacak ve ayaklarda şişkin görünüm
ÖDEM NASIL ATILIR?
Öncelikle şunu bilmek gerekir ki, ödem sorununun etkili bir şekilde çözülebilmesi için altta yatan sebep bulunmalıdır. Örneğin uykusuzluktan kaynaklı bir ödem ile yanlış beslenmekten kaynaklanan ödem sorununun çözümü aynı değildir. Ödem sebebini anlamak için mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır. Hafif, dönemsel ödemler için en etkili yöntemler ise şunlardır;
- Kilo başına 40 ml su tüketilmeli ve her bir fincan kahve ve çay için bir bardak fazladan su içilmeli.
- Günlük kafein alımı 300 mg ile sınırlanmalı. 1 fincan Türk Kahvesi 60 mg, orta demlenmiş siyah çay ise yaklaşık 30 mg kafein içerir.
- Günlük tuz tüketimi bir silme tatlı kaşığını geçmemelidir. Bundan emin olmak için yemekler tuzsuz pişirilebilir, tuzluktaki bir tatlı kaşığı tuzu gün boyu yemeklere eklenebilir.
- Öğünlerdeki karbonhidrat, protein, yağ ve lif dengeli olmalı. Aksi takdirde vücuttan ödem atmak mümkün değildir. Bu konuda bir diyetisyenden destek alınmalıdır.
- Beyaz un ve şeker içeren gıdalardan uzak durulmalı.
- Yumurta, yağsız et, tavuk, balık, yoğurt gibi protein kaynakları diyete eklenmelidir.
- Bol miktarda magnezyum ve potasyum içeren ıspanak gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler tüketilmelidir.
- B6 vitamini özellikle adet döneminden kaynaklanan ödem için etkilidir. Kuru baklagiller, özellikle de nohut, bol miktarda B6 vitamini içerir.
- Gün içinde 6-8 saat kaliteli uyumaya özen gösterilmelidir. Özellikle saat 23:00-05:00 saatleri arasında uyuyor olunmalıdır.
- Gün içinde uzun süre aynı pozisyonda kalınmamalı. 30 dakikada bir yerinden kalkıp az da olsa hareket edilmelidir. Uzun süre ayakta kalındıysa bacaklar kaldırılıp duvara yaslanılabilir.
ÖDEM ATMAK İÇİN EN ETKİLİ BESİNLER NELERDİR?
Bazı besinler içerdikleri etken maddelerle vücuttan ödem atmada daha çok etkilidir. Vücutta fazla ödem hisseden kişiler bu besinlerden yararlanabilir. Ancak bu besinler kan sulandırıcı ve diüretik etkisi olduğundan kullanmadan önce mutlaka bir uzmana danışılmalıdır ve mutlaka su tüketimi artırılmalıdır.
- Ananas: İçeriğindeki bromelain enzimi sayesinde ödem atmak için en etkili besindir. Parmak kalınlığında bir halka dilim ananas günde 3 ara öğünde ve kahvaltıda tüketilebilir.
- Maydanoz ve limon: Maydanoz ve limon vücuttaki fazla suyu atmaya yarayan diüretik maddeler içerir. 10 dal maydanoz, 2 su bardağı suyla blenderize edilir, içine 2 yemek kaşığı kadar limon suyu eklenir ve gün içinde tüketilir. Bu karışım içildiğinde günlük su tüketimine ek olarak yarım litre su içilmelidir.
- Kiraz sapı çayı: Kan sulandırıcı etkisi vardır. Kan dolaşımını rahatlattığı için ödem konusunda da etkilidir. 1 tutam kiraz sapı 10 dakika demlenip tüketilebilir.
- Balık veya Omega-3 takviyesi: Vücuttaki kan dolaşımını rahatlattığından dolayı özellikle bacaklarda ödem toplanmasını engeller. Haftada 2 kez balık tüketilmelidir. Bunu yapamayan bireyler uzmana danışarak omega-3 takviyesi alabilir.
- Çiğ badem: En zengin magnezyum kaynaklarından biri olan badem, günde 10 adet tüketilebilir.
- Üzüm çekirdeği özütü: İçerdiği antioksidanlar kan dolaşımını artırır, damar çeperini korur. Özellikle varis ve selülitten kaynaklı ödem olan hastalarda çok etkilidir. Kullanımı için mutlaka uzmana başvurulmalıdır.
