Epilepsi, tekrarlayan nöbetlere neden olan bir beyin rahatsızlığıdır. Epilepsi hastalarında beyindeki anormal elektriksel aktivite nedeniyle tekrarlayan ve tetiklenmemiş nöbetler görülür. Epilepsi, hayat kalitesini olumsuz yönde etkileyen, yaşam boyu süren bir durum olabilir veya bazı kişilerin herhangi bir işte çalışabilme yetenekleri zarar görebilir. Ancak bu her epilepsili hasta için geçerli değildir. Hatta geçmişte epilepsili kadınlara asla hamile kalmamaları tavsiye edilirken, hastalığın daha iyi tanınması ve medikal gelişmeler sayesinde epilepsili kadınların çocuk sahibi olmasında bir engel görülmemektedir. Epilepsi anne olmaya engel değildir ancak bazı önemli noktalara dikkat edilmelidir. Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Yasemin Biçer Gömceli, epilepsisi olan ve hamile kalmak isteyen kadınlara önemli bilgiler verdi.
Kadın bedenleri östrojen ve progesteron hormonlarının gel-gitini yaşar. Yumurtlama sırasında, pro-konvülsif olan östrojen üretiminde bir artış olur, bu da nöbetlere neden olma riskinin daha yüksek olduğu anlamına gelir. Hamilelik sırasında antikonvülsif özelliği olan progesteronun arttığı görülür. Yani kadınların çoğunluğu için nöbet sıklığı hamilelik sırasında azalır veya aynı kalmaktadır. Özellikle plansız gebeliklerde, gebelik öğrenildiğinde doktora danışılmadan ilaçların kesilmesi sık yapılan bir hatadır. Böyle bir durum epilepsi nöbetlerini tetikleyerek hem anne hem de bebek için ölüm riski doğurabilir.
Epilepsili bir kadın gebe kalmadan en az altı ay önce takipli olduğu nöroloji uzmanına başvurmalı, kullandığı ilaçları etkin oldukları en az düzeye doktor kontrolünde indirmeli ve mümkünse kullanılan ilaç sayısını azaltmalıdır. Ayrıca gebelik kararı verilmeden en az 3 ay önce anne adayının her gün ağızdan folik asit tabletleri alması, bebekte anomali gelişmesini önleyecektir. Epilepsisi olan hamile hastaların, epilepsisi olan veya olmayan akranlarına göre depresyon ve anksiyete belirtileri gösterme olasılıkları daha yüksek olabilir. Belirtiler doğum sonrası dönemde de ortaya çıkabilir. Epilepsi hastalarının hamilelik boyunca doktor kontrolünde olmak anne adayı açısından önemlidir.
Çoğu hasta için epilepsi hastası olmak çocuk sahibi olmasını engellememelidir. Tıbbi gelişmeler sayesinde epilepsili kadınların çoğu güvenli bir şekilde çocuk sahibi olabilmektedir. Her yıl epilepsili kadınlardan yaklaşık 24.000 bebek doğmakta ve bunların büyük çoğunluğu sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmektedir. Epilepsinin genetik bir bileşeni olsa da, hastalığın bebeğe aktarılma riski genellikle düşüktür. Dünya Epilepsi Vakfı’na göre epilepsili anneden doğan 100 bebekten ikisinden azında epilepsi gelişmektedir. Annede epilepsi varsa ve babasında yoksa bebek için risk yüzde beşten az olmaktadır.
Epilepsi hastası olan bir anne hem kişisel olarak bu rahatsızlıktan hem de ebeveyn olarak sorumluluklarından dolayı duygusal zorluklar yaşar. Çocuğun ihtiyaçlarını karşılamanın zor olacağını, anneliğin gerekliliklerini yerine getiremeyeceğini düşünebilir. Ancak nöbetleri kontrol altındaysa, epilepsi annenin çocuğuna nasıl baktığını etkilemez. Ancak nöbet geçiren anneler ekstra güvenlik önlemleri almayı yararlı bulabilir. Bu, nöbet türüne ve ilgili aktiviteye bağlıdır.
Aniden ve herhangi bir uyarı vermeden gerçekleşen nöbet durumlarında bebeği güvende tutmak için bazı önlemler alınabilir. Annenin etrafında kendine yarım edecek birileri varsa önlem almaya pek gerek kalmayabilir ancak anne bebeği ile yalnız ise aşağıdaki önlemleri almak faydalı olabilir;
